Organizational Culture: "วัฒนธรรมองค์กร" หรือ"ตัวกูของกู"

กลับมาอีกครั้งให้หายคิดถึงพร้อมกับลับสมองเพิ่มพูนความรู้ ไม่พูดมากให้เสียเวลา วันนี้กลับมาเขียนเรื่องเกี่ยวกับ HR อีกครั้ง โดยจริงๆแล้วอยากเขัยนมานานแล้วแต่มันสัมผัสจับต้องไม่ได้ เลยต้องนึกมุขมาเขียนอธิบาย จนวันนี้เรามาจัดหนักกับ "วัฒนธรรมองค์กร" หรือ Organizational Culture ที่เราหลายๆคนพูดกันติดปากแต่ไม่รู้ว่ามันคืออะไรกันแน่

วัฒนธรรมองค์กรคืออะไร
วัฒนธรรม คือ สิ่งที่ดีงามสืบทอดต่อกันมาจากรุ่นก่อนสู่รุ่นต่อๆมาโดยมีการปรับเปลี่ยนสภาพตามกาลเวลา อันนี้คือความหมายง่ายๆของวัฒนธรรมที่เราเคยเรียนกันมาในวิชาสังคมศาสตร์ ซึ่งเมื่อรวม "วัฒนธรรรม" กับ "องค์กร" เข้าด้วยกันก็สามารถอธิบายได้ว่า วัฒนธรรมองค์กร คือ สิ่งที่เกิดขึ้นภายในองค์กรไม่ว่าจะจับต้องได้หรือจับต้องไม่ได้โดยมีการพัฒนาเปลี่ยนแปลงและสืบต่อกันมาจากอดีตจนถึงปัจจุบัน


อะไรที่เป็นวัฒนธรรรมองค์กร
จากความหมายที่ผมได้กล่าวไว้ข้างต้น เราก็สามารถแยกแยะได้ว่า วัฒนธรรมองค์กรจริงแล้วนั้นจะต้องประกอบไปด้วย
1) มีการพัฒนาและเปลี่ยนแปลงไปในทางที่ดี
2) สืบสานสืบทอดต่อกันมา
ดังนั้นอะไรที่ไม่มีการพัฒนาในทางที่ดีและไม่มีการสืบสานต่อกันมาก็ถือว่าไม่เป็นวัฒนธรรมองค์กร โอเคเข้าใจตามนี้มั้ยครับ
ยกตัวอย่างวัฒนธรรมองค์กรมาง่ายสักหน่อยแล้วกัน เช่น
1. ให้ความสำคัญกับการศึกษาของพนักงานในองค์กร องค์กรแบบนี้ก็จะนิยมกับพนักงานที่จบสูงๆหรือไม่จบก็จะส่งไปเรียน โดยคิดว่าสามารถนำมาพัฒนาองค์กรได้
2. เน้นเทคโนโลยี องค์กรพวกนี้จะเป็นพวกบริษัทที่เกี่ยวกับไอที เช่น ไมโครซอฟท์ แอปเปิ้ล เป็นต้น
3. เน้นวัยวุฒิหรือคุณวุฒิ คือให้ความสำคัญกับอายุ ความอาวุโสหรือให้ความสำคัญกับความสามารถ
4. เน้นการปรับตัวเข้ากับสภาพเศรษฐกิจ พวกนี้จะมีบุคลากรและทิศทางองค์กรที่มีความยืดหยุ่นสอดคล้อง
ที่ยกตัวอย่างมาก็เป็นแค่ัตัวอย่างง่ายๆพอให้ภาพนะครับ ส่วนพวกที่ขาดสององค์ประกอบ ผมขอเรียกว่า "กระแสสังคมแล้วกัน" เช่น กระแสการมาทำงานแล้วไม่ต้องตอกบัตร กระแสการปาร์ตี้หลังงานเลิก อะไรทำนองนี้


สิ่งที่มีผลกระทบต่อวัฒนธรรมองค์กร
จากการที่วัฒนธรรมองค์กรนั้นมีการพัฒนาเปลี่ยนแปลงไปตามยุคสมัยนั้นก็มีปัจจัยหลายด้านทั้งภายในและภายนอก ได้แก่
1) การแข่งขันในธุรกิจ
2) นวัตกรรมภายในองค์กร
3) ระบบการให้บริการลูกค้า
4) ความสามารถของพนักงาน
5) การทำงานกันเป็นทีม
6) สภาพจิตใจของพนักงาน
7) เป้าหมาย วิสัยทัศน์ขององค์กร


การปรับเปลี่ยนของวัฒนธรรมองค์กร
การที่วัฒนธรรมองค์กรสามารถเปลี่ยนแปลงได้ มีการปรับปรุงตลอดเวลา โดยสามารถแบ่งได้เป็น 2 จำพวก คือ
1. การปฏิวัติวัฒนธรรม (Cultural Innovation) แบ่งออกเป็นสองข้อย่อย คือ
1.1 การเกิดวัฒนธรรมแบบใหม่ขึ้นมา (Creating) ซึ่งแตกต่างจากเดิมทั้งหมด
1.2 การเปลี่ยนแปลงแบบวัฒนธรรมใหม่แทนที่วัฒนธรรมเก่า (Changing)


2. การดำรงซึ่งวัฒนธรรมเดิม (Cultural Maintenance) แบ่งออกเป็นสองข้อย่อย เช่นกัน คือ
2.1 การรวมวัฒนธรรมใหม่และเก่าเข้าด้วยกัน (Integrating)
2.2 การแทนที่ด้วยวัฒนธรรมใหม่ (Embodying)

นี่ก็เป็นเพียงรายละเอียดคร่าวๆพอสังเขปของวัฒนธรรมองค์กรสำหรับวันนี้นะครับ เพราะจริงๆแล้วเป็นเรื่องที่ซับซ้อนมากมาย โดยอยากให้ยึดว่าสิ่งที่เป็นวัฒนธรรมองค์กรจะต้องประกอบด้วยสององค์ประกอบหลัก คือ การเปลี่ยนแปลงในทางที่ดีและการสืบสานต่อกันมา


วันนีัขอลาไปก่อน สวัสดีครับ